Column: Lieve oma, wij denken aan u!

Een kinderboek uitgeven in coronacrisis met als onderwerp kleinzoon Job die zijn oma Engel bezoekt in het verpleeghuis; een vreemde gewaarwording terwijl op 19 maart jl. alle verpleeghuizen en kleinschalige woonvormen op slot gingen voor bezoekers. Niet meer op bezoek bij je vader of moeder, opa of oma. Wat voorheen zo gewoon was, is niet meer vanzelfsprekend. Het leidt tot ontroerende momenten. Bijvoorbeeld een dochter die vanaf buiten contact probeert te maken met haar 90-jarige moeder. Ze kijkt naar boven en zwaait eindeloos om maar een glimp van haar op te kunnen vangen. Het duurt even. Voor het raam, begeleidt door een verzorgende, reageert haar moeder met een handbeweging. Met een handkus zegt haar dochter haar moeder gedag. Een ontmoeting op afstand. Gelukkig behoren moderne communicatiemiddelen zoals videobellen ook tot de mogelijkheden. Al is het voor ouderen met dementie soms of helemaal niet meer te bevatten. Videobellen? Wat is dat? Waarom kunnen ze niet meer op bezoek komen?

In mijn pas uitgegeven kinderboek staat onder andere geschreven over het belang van lichamelijk contact bij oudere mensen met dementie en wat daarvoor nodig is. ‘Lichamelijk contact is voor oudere mensen met dementie erg belangrijk. Als je niet meer kunt denken, dan kun je nog wel heel goed (aan)voelen. Je kunt bijvoorbeeld iemands hand vasthouden of masseren, over iemands wang strelen of een kus op het voorhoofd geven. Lichamelijk contact zorgt voor een prettig gevoel. Het zorgt ervoor dat oudere mensen met dementie minder angst ervaren. Oudere mensen met dementie kunnen zich daardoor ook meer openstellen voor anderen.’

Uit eigen ervaring merk ik dat het gemis aan lichamelijke contact bij oudere mensen met dementie in tijden van het coronavirus groot is. Een arm om iemand heen slaan of een hand vasthouden is er niet meer bij. Je ziet het gedrag veranderen op sociaal en emotioneel gebied. Angst, verdriet, verminderde eetlust, verwardheid en eenzaamheid worden voel- en zichtbaar. Hoe leg je een mevrouw van 100 jaar met geheugenproblematiek uit wat er zich vandaag de dag in de wereld afspeelt. ‘Corona? Een virus?’ Via het langetermijngeheugen probeer ik een brug te slaan om de huidige situatie te kunnen plaatsen. Ik vertelde de oude mevrouw dat het te vergelijken is met de Spaanse griep. Het riep direct herkenning bij haar op. De Spaanse griep uit de jaren 1918-1919 was ook een wereldwijde griepepidemie. Naar schatting eiste deze beruchte griep 20 tot 100 miljoen levens. Het verschil met het coronavirus is dat tijdens de Spaanse griep vooral vele jongeren stierven. Door de sluiting van verpleeghuizen en kleinschalige woonvormen proberen we onze ouderen generatie te beschermen. Terwijl zij, waarschijnlijk voor de zoveelste keer, proberen te overleven.

De inzet van al die zorgmedewerkers, die onder deze omstandigheden zorg blijven verlenen en alles op alles zetten om eventuele besmettingen te voorkomen; heel Nederland draagt in deze coronacrisis de zorg een warm hart toe. Voor vele ramen zie je een wit T-shirt hangen met een rood hart in het midden met de tekst ‘hart voor de zorg.’

Soms lijkt het erop dat er eerst iets ‘ergs’ moet gebeuren om mensen te laten realiseren hoe kwetsbaar we zijn en dat we elkaar meer dan nodig hebben. Zorg daarom goed voor elkaar en laten we vooral blijven denken aan al die zorgmedewerkers en aan onze kwetsbare ouderen. Het resulteerde al in vele prachtige initiatieven en creatieve middelen zoals kleinkinderen die via stoepkrijt teksten ‘posten’ en hun kinderhart laten spreken: ‘Lieve oma, wij denken aan u. Hou vol. Het komt goed!’ Ik hoop van harte dat kleinkinderen naderhand dan kunnen zeggen, zoals de titel van mijn kinderboek ook luidt: ‘oma is mij nog niet vergeten.’

Het kinderboek ‘oma is mij nog niet vergeten’ gaat over de laatste jaren van mijn oma Engel, die de ziekte van Alzheimer had. Een verhaal over dementie, het maken van contact en over afscheid nemen. In het boek staan ook verschillende leuke belevingsopdrachten in, handige tips en activiteiten om met ouderen met dementie in contact te komen.

Het kinderboek is te bestellen op https://www.boekscout.nl/shop2/boek.php?bid=10516